Het Paterswoldsemeer is in de 16de en 17de eeuw geleidelijk ontstaan door de afgravingen van veen in het gebied dat destijds bekend stond als Neerwolde. Het afgraven van veen staat bekend als vervening of turfwinning waarbij een veenbodemlaag uit een veenderij werd verwijderd. De hierbij gewonnen turf werd doorgaans gebruikt als brandstof. Door het verwijderen van de turf kwamen hele veengebieden uiteindelijk onder water te staan door verzakking. Hieruit is het Paterswoldsemeer ontstaan.
In het begin van de 20e eeuw werd het gebied pas ontdekt door recreanten. Zij waren heel enthousiast over het Paterswoldsemeer, waardoor er in deze tijd veel opvallende locaties rondom het meer werden gebouwd. De bekendste hiervan zijn de Paalkoepel, een op palen gebouwd paviljoen (thans café-restaurant), paviljoen Meerval (later Het Vergulde Anker), het nabijgelegen Familiehotel (nu Fletcher Familiehotel) en het clubhuis van de zeilvereniging De Twee Provinciën.
